مراقبت های دوران یائسگی

مراقبت های دوران یائسگی در خانم ها شامل چه مواردی است؟

یکی از دوره‌های طبیعی زندگی اغلب زنان دوران یائسگی است که در آن، عادت ماهیانه(قاعدگی)  برای همیشه متوقف می‌گردد و تخمدانها به میزان کمتری هورمونهای زنانه، به خصوص استروژن را ترشح کرده با توجه به عدم تخمک گذاری، آنان دیگر قادر به بچه دار شدن نخواهند بود.

یائسگی معمولاً در حدود سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی  با بروز علائم آغاز می‌شود به نحوی که درابتدا عادت ماهیانه نامرتب شده و سپس به‌طور کامل قطع می‌شود.

زنانی که به مدت یک سال عادت ماهیانه نداشته باشند یائسه محسوب می‌شوند.

با توجه به تغییرات هورمونی بانوان در این دوران، چکاپ و مراقبتهای دوره ای از جمله انجام آزمایش‌های دوره‌ای شامل سونوگرافی، ماموگرافی و … ،اصلاح شیوه زندگی، ورزش، کنترل وزن، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و پیشگیری از انزوا، رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای و داشتن رژیم غذایی مناسب تحت نظر پزشک متخصص توصیه می گردد.

تا از بروز بیماریهایی چون تغییرات تناسلی ادراری، اختلال در خلق‌وخو، بیماری‌های قلبی عروقی، سکته، پوکی استخوان، سرطان و …  پیشگیری نمود.

یکی از توصیه ها در دوران یائسگی و قبل از شروع آن انجام تست ها و آزمایشات است.

اطلاعاتی در مورد دوران یائسگی

یکی از مراحل زندگی بانوان، دوران یائسگی می باشد.

زمانی که بانوان به سن بلوغ می رسند عادت ماهانه را به طور مرتب و هرماه تجربه خواهند کرد، اما با عبور از سنین میانسالی فرایند عادت ماهانه به طور کامل قطع شده و فرد وارد دوران یائسگی میشود.

با شروع یائسگی افراد ممکن است در شرایط جسمانی و فیزیکی خود تغییرات بزرگی را به صورت محسوس مشاهده نمایند.

یائسگی نشان دهنده اتمام فرآیند تخمک گذاری خواهد بود.

زمانی که بانوان قاعدگی هر ماه را تجربه می‌ کنند نشان ‌دهنده این است که عمل تخمک گذاری انجام شده و فرد در آن دوران می ‌تواند برای بچه دار شدن اقدام نماید.

اما زمانی که شخص وارد مراحل یائسگی میشود تخمک‌ ها دیگر قابلیت اولیه را نداشته و فرد هرگز بارداری را تجربه نخواهد کرد.

در ابتدایی ترین مرحله پس از وقوع یائسگی فرد ممکن است عادت ماهانه را به صورت نامرتب تجربه کنند.

درزمان وقوع یائسگی میزان ترشح هورمون ها تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌ کند و هورمون استروژن دیگر ترشح نخواهد شد و یا ترشح آن به مقدار بسیار کمی می باشد.

علائم شایع وقوع یائسگی

متخصصان بر این باورند که با عبور از سنین میانسالی همه بانوان روند یائسگی را تجربه خواهند کرد.

به طور متفق‌القول بسیاری از بانوان اعلام می‌ کنند که گر گرفتی برای همه آنها اتفاق افتاده و در طول روز ممکن است چندین بار آن را تجربه کنند.

همچنین باید بدانید که تعریق زیاد، تپش قلب، بی‌خوابی، استرس از علائم شایع یائسگی خواهد بود.

از دیگر علایم شایع یائسگی می ‌توان به کاهش میزان هورمون استروژن اشاره کرد که مانع بزرگی برای جذب کلسیم است.

جذب بسیار کم کلسیم باعث میشود تا در نهایت بانوان پوکی استخوان را تجربه کنند.

علائم و عوارض یائسگی در هر فرد متفاوت است. از شایع‌ترین علائم دوره یائسگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تغییرات هورمونی
• لرز
• خشکی واژن
• ریزش و کاهش حجم مو
• تعریق شبانه
• خشکی پوست
• افزایش وزن
• گرگرفتگی
• بی اختیاری ادرار
• اختلال در خواب
• نازک شدن موها
• کند شدن متابولیسم بدن
• تعییر خل و خو
• خستگی
• کاهش تمرکز و قدرت یادگیری
• افسردگی
• کاهش یا عدم میل جنسی

یائسگی تا چه زمانی ادامه دارد؟

نمی‌توانیم به طور دقیق بگوییم که چه زمانی دوره یائسگی تمام می‌شود.

دوره بعد از یائسگی به سال‌های بعد از یائسگی اطلاق می‌شود.

در این دوران ترشح هورمون‌های زنانه کاهش می‌یابد؛ همچنین در بعضی از بانوان از ۳۵ سالگی و در برخی دیگر در ۶۰ سالگی اتفاق می‌افتد.

یائسگی تا آخر عمر فرد ادامه دارد.

اما علائم آن مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه بعد از مدتی از بین می‌روند. علائم دیگر یائسگی مانند پوکی استخوان برای بانوان در دراز مدت وجود دارد؛ البته جای نگرانی نیست.

زیرا می توانید با رعایت رژیم غذایی درست و ورزش منظم از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنید.

مراقبت های ضروری و دوران یائسگی

بسیاری از متخصصان به بانوان توصیه می ‌کنند تا به محض مشاهده علائم یائسگی به پزشک مربوطه مراجعه کرده و مراقبت‌ های لازم را به صورت دقیق انجام دهند.

اگر افراد بتوانند در دوران یائسگی شرایط روحی خود را در حالت متعادل نگهداری کنند، این روند را با سلامت کامل پشت سر خواهند گذاشت.

باید غذاهای سالم را به طور مرتب در رژیم غذایی خود بگنجانید و ورزش‌ هایی مانند پیاده ‌روی، شنا و یوگا را انجام دهند.

کاهش میزان هورمون استروژن می تواند در طولانی مدت باعث بروز پوکی استخوان شود.

در چنین شرایطی متخصصان به بانوان توصیه می ‌کنند تا مکمل های حیاتی و ضروری مانند کلسیم را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

داشتن تغذیه مناسب

مراقبت های تغذیه ای زیر در دوران یائسگی امری ضروری است.

• مصرف منابع کلسیم مانند محصولات لبنی، بادام، سبزیجات برگ سبز و ویتامین D
• خوردن پروتئین کافی برای سلامت عضله
• فیبر برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش بیماری های قلبی
• برای کاهش التهاب از روغن زیتون، آووکادو و ماهی استفاده کنید
• قند، نمک و چربی های ترانس را محدود کنید

ورزش

ورزش هایی مانند پیاده روی و دویدن برای تقویت استخوان ها مفید هستند.

تمرینات انعطاف پذیری و تعادل (یوگا، تای چی) برای جلوگیری از زمین خوردن توصیه می شود.

ورزش های هوازی مانند شنا و دوچرخه سواری به سلامت قلب کمک می کند.

تاثیر یائسگی بر خلق و خو

در دوران یائسگی بانوان به دلیل تغییرات هورمونی، خواب ناکافی، افسردگی، افکار منفی و … دچار نوسان خلق و خو می‌شوند.

همچنین با ایجاد برخی علائم یائسگی مانند تعریق شبانه، گرگرفتگی، خشکی واژن و… در بانوان باعث تغییرات خلق و خو و بروز استرس می‌شود.

اکثر بانوان در دوره یائسگی حساس‌تر می‌شوند. در بعضی از بانوان این علائم تا چند سال ادامه دارد و باعث آزردگی فرد می‌شود.

بانوان باید برای جلوگیری از استرس و عصبانیت در این دوران در برنامه خود رژیم غذایی مناسب، یوگا و مدیتیشن را قرار دهند تا از ترشح بیشتر هورمون استرس و تشدید علائم یائسگی جلوگیری کنند.

یائسگی زودرس چیست؟

همانطور که گفته شد معمولا علائم یائسگی در بانوان از ۴۰ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد.

اگر فردی زیر ۴۰ سالگی پریود نشود و علائم یائسگی مانند گرگرفتگی را داشته باشد، دچار یائسگی زودرس شده است.

یائسگی زودرس به دلایل مختلفی اعم از صرع، نقص‌های کروموزومی، حراجی، پرتو درمانی، ژنتیک، بیماری‌های خود ایمنی، شاخص توده بدنی و شیوه زندگی در فرد رخ می‌دهد.

دلایل یائسگی زودرس

اگر سابقه خانوادگی یائسگی زودرس وجود داشته باشد، احتمال وقوع آن در نسل های بعدی بیشتر است.

بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس یا تیروئیدیت که باعث حمله سیستم ایمنی به تخمدان ها می شود.

سیگار کشیدن یا استرس شدید و مداوم می تواند از دلایل یائسگی زودرس باشد.

عفونت‌های شدید لگن یا بیماری‌های عفونی خاص می‌توانند بر تخمدان‌ها تأثیر بگذارند.

علائم یائسگی زودرس

علائم یائسگی زودرس شبیه به یائسگی است اما زودتر بروز می کند.

• قطع قاعدگی
• گرگرفتگی و تعریق شبانه
• خشکی واژن
• کاهش میل جنسی
• نوسانات خلقی و افسردگی
• مشکلات خواب
• خستگی مفرط
• ریزش مو و خشکی پوست

توصیه های پزشک در دوران یائسگی

توصیه می‌‌شود تست پاپ اسمیر از ۲۱ سالگی سه سال یکبار در نوع معمول و ۵ سال یکبار در نوع غوطه‌ور در مایع انجام شود. انجام این تست باید تا سن ۶۵-۷۰ سالگی انجام گیرد.

در تمام خونریزی‌های غیر طبیعی در دوران یائسگی باید سونوگرافی واژینال جهت بررسی ضخامت رحم و اندازه تخمدان‌ها، انجام شود.

اولین علامت سرطان رحمی در خانم‌های یائسه خونریزی‌های واژینال می‌‌باشد و از این نظر با این علامت خانم‌های یائسه باید مورد بررسی دقیق‌تر واقع شوند.

تمام خانم‌های یائسه باید هر ۶ ماه یکبار تحت معاینات لگنی واقع شوند به این علت که سرطان تخمدان، عمدتاً در سنین بالای ۵۰ سال شایع‌تر است.

علائم سرطان تخمدان متاسفانه دیررس است و گاهی در موارد پیشرفته با بزرگی شکم و آسیت (آب داخل شکم) و علائم گوارشی تظاهر می‌‌نماید.

در معـاینـات لـگنی بزرگی تخمدان اولین و شاه کلید تشخیص می‌‌باشد به این جهت تمام خانم‌های یائسه باید هر ۶ ماه یکبار تحت معاینات لگنی واقع شوند.

شایعترین سرطان وابسته به جنس در زنان سرطان پستان است که از سن ۵۰ سال به بالا افزایش می‌‌یابد.

خانم‌‌ها بطور کلی از سن ۳۰ سالگی خصوصاً بعد از ۵۰ سالگی هر ماه باید سینه‌‌ها را خودشان مورد معاینه قرار دهند و جهت معاینات پزشکی شش ماه یکبار از پزشکان بخواهند که سینه هم مورد معاینه واقع شود.

ماموگرافی از سن ۴۰ تـا ۵۰ سالگی دو سال یکبار و از ۵۰ سال به بعد سالی یکبار انجام شود.

قدرت تشخیص ماموگرافی و حساسیت آن بالای ۹۰درصد است.

در خانم‌‌هایی که سابقه خانوادگی سرطان سینه، تخمدان و رحم روده در دو فامیل درجه یک دارند، صلاح است که ماموگرافی اولیه در سنین زودتر یعنی ۳۰ تا ۳۵ سالگی شروع شود.

تست پاپ اسمیر در یائسگی

پاپ اسمیر یک تست غربالگری مهم است که برای تشخیص زودهنگام تغییرات غیرطبیعی در سلول های دهانه رحم و پیشگیری از سرطان دهانه رحم استفاده می شود.

حتی در دوران یائسگی، این آزمایش همچنان مهم است، اگرچه دفعات استفاده از آن ممکن است تغییر کند.

تست پاپ اسمیر با هدف تشخیص موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرد:

• سرطان دهانه رحم
• بررسی عفونت
• التهاب واژن

فاصله انجام تست پاپ اسمیر در یائسگی

تعداد دفعات آزمایش پاپ اسمیر در دوران یائسگی به سابقه پزشکی، نتایج آزمایشات قبلی و سلامت کلی فرد بستگی دارد.

بین ۳۰ تا ۶۵ سالگی

هر 3 سال (در صورت طبیعی بودن نتایج) یا هر 5 سال اگر همراه با آزمایش HPV انجام شود.

بعد از ۶۵ سالگی

اگر در ۱۰ سال گذشته ۳ آزمایش پاپ اسمیر طبیعی داشته اید، ممکن است مطابق نظر پزشک نیازی به ادامه غربالگری نداشته باشید.

بعد از هیسترکتومی کامل

اگر دهانه رحم همراه با رحم شما برداشته شده باشد و سابقه سرطان دهانه رحم نداشته باشید، ممکن است دیگر نیازی به پاپ اسمیر نداشته باشید.

چه نکاتی باید قبل از انجام تست پاپ اسمیر رعایت گردد؟

انجام نکات زیر قبل از انجام تست پاپ اسمیر نیاز است.

• حدود ۴۸ ساعت قبل از انجام تست پاپ اسمیر نباید رابطه جنسی  داشته باشید.
• دوش گرفتن حدود ۴۸ ساعت قبل از انجام تست ممنوع است.
• استفاده کردن از تامپون قبل از تست ممنوع می باشد.
• نباید از روان کننده ها و یا داروهای خاص استفاده گردد.
• استفاده از پودر و یا اسپره ها ممنوع می باشد.
• لازم به ذکر است که هنگام پریود این آزمایش انجام نمی شود.

مراحل انجام تست پاپ اسمیر چگونه است؟

هنگام انجام تست پاپ اسمیر بیمار بر روی صندلی های خاصی که وجود دارد دراز می‌کشد.

سپس پزشکی با استفاده از یک اسپکولوم فلزی و یا پلاستیکی مخاط دهانه رحم را برمیدارد.

و سپس این مایع برای انجام آزمایش و بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

لازم به ذکر است که انجام این آزمایش هیچگونه دردی ندارد شاید کمی احساس سوزش داشته باشید.

نتیجه تست پاپ اسمیر

بر حسب مطالعاتی که در سال ۲۰۱۸ انجام شده است.

تست پاپ اسمیر می‌تواند تا ۹۹ درصد  وجود سرطان دهانه رحم خبر دهد، در واقع یک تست مطمئن برای تشخیص سلامت رحم می باشد.

که اگر نتیجه نامطلوبی به دست بیاید این بدان معنا است که باید آزمایش دوباره انجام شود.

چون ممکن است بنا به دلایلی و یا مواردی خاصی نتیجه کاملاً دقیق مشخص نشده باشد.

به همین دلیل این مورد نگران کننده نبوده و برای اطمینان بیشتر باید دوباره آزمایش انجام گردد.

اگر نتیجه آزمایش غیر عادی باشد این مورد هم به معنای وجود سرطان نیست.

ولی ممکن است نشان‌دهنده تغییرات کمی در سلولهای دهانه رحم وجود داشته باشد که به گونه ای قابل درمان است.

و اگر نتیجه آزمایش از وجود سرطان در دهانه رحم خبر دهد در این حالت باید مراحل درمانی شروع شود.

عوارض شایع یائسگی

بسیاری از بانوان پس از یائسگی علایم یکسانی را تجربه می ‌کنند.

بیماری‌ های قلبی عروقی، آب مروارید برای چشم، پوکی استخوان و بی اختیاری ادرار از علائم و عوارض شایع یائسگی می باشد.

گرگرفتگی

متخصصان گر گرفتگی را در عوارض شایع یائسگی گنجانده و به افراد توصیه می‌ کنند که برای پیشگیری از آنها مراقبت های لازم را انجام دهند.

خشکی واژن

البته خشکی واژن، درد حین رابطه، و کاهش شدید متابولیسم و سوخت و ساز بدن بانوان همگی از عوارض یائسگی بوده که اگر بتوانند با استفاده از مکمل ها و انجام فعالیت‌ های ورزشی مناسب آنها را کنترل کنند می ‌توانند سلامت خود را حفظ نمایند.

تغییرات خلق و خو

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می تواند باعث نوسانات خلقی، تحریک پذیری یا حتی افسردگی شود.

این علائم ممکن است با مشکلات خواب و استرس روزانه تشدید شود و ممکن است نیاز به مدیریت روانشناختی یا مشاوره داشته باشد.

مشکل حافظه و تمرکز

برخی از زنان در طول یائسگی از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا مشکل در تمرکز را تجربه می کنند، این ممکن است با استرس یا بی خوابی مرتبط باشد و اغلب موقتی است.

افزایش وزن

کند شدن متابولیسم و ​​تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می تواند باعث افزایش وزن به خصوص در ناحیه شکم شود، ورزش منظم و رژیم غذایی سالم می تواند به مدیریت وزن کمک کند.

———————————————————–

راه های ارتباطی با دکتر محبوبه مأموریان اصفهانی

پیج اینستاگرام دکتر محبوبه مأموریان اصفهانی

کانال آپارات دکتر محبوبه مأموریان اصفهانی

کانال نماشا دکتر محبوبه مأموریان اصفهانی

———————————————————–