زمانی که بانویی برای مدت زمانی ۱۲ ماهه به صورت متوالی پریود نشود یائسگی در وی رخ داده است، در واقع یائسگی دوره ای از زندگی بانوان است که در آن قطع قاعدگی اتفاق می افتد.
زنان در سن ۴۵ الی ۵۵ سالگی با این رویداد مواجه شده و تغییرات مربوط به آن از چند سال قبل از قطع شدن کامل پریودی ممکن است در فرد وجود داشته باشد و علائم مربوط به آن در او بروز یابد.
برای تایید یائسگی نیاز به انجام آزمایش خاصی نیست بلکه با بررسی علائم رخ داده در فرد چون گرگرفتگی و یا خشک شدن واژن می توان به رسیدن به دوره یائسگی پی برد.
به طور میانگین زنان در سن ۵۱ سالگی با یائسگی مواجه میشوند و ضروری است که مراقبت های دوران یائسگی را انجام دهند.
در سنین کمتر از ۴۵ سال در صورت وجود علائم یائسگی باید به پزشک مراجعه کرد تا از لحاظ هورمونی تحت بررسی قرار گرفته و علت مشخص گردد.
بجز سن چه عواملی باعث یائسگی میشوند؟
با انجام جراحی و خارج کردن تخمدان یائسگی در فرد رخ داده و علائم ناشی از آن حتی شدیدتر هم در فرد بروز می یابد زیرا هورمون های موجود یکباره کاهش می یابند.
انجام جراحی خارج کردن رحم موجب قطع شدن پریودی میشود ولی یائسگی را به همراه ندارد زیرا یائسگی با خروج تخمدان ها رخ می دهد.
یائسگی زودرس
یائسگی زودرس زمانی رخ می دهد که بانویی در سن کمتر از ۴۰ سال با یائسگی مواجه شود. این یائسگی به دلایل زیر بروز می یابد:
- انواع آلودگی های موجود
- داشتن تغذیه ای نامناسب
- استفاده کردن از نیکوتین
- انجام شیمی درمانی و پرتو درمانی
- خارج کردن رحم
- ژنتیک
- وجود بیماری نقص خود ایمنی
- ابتلا به سرطان رحم
- آسیب رسیدن به تخمدان ها
برای درمان یائسگی زودرس می توان از روش استروژن درمانی استفاده کرد که از پوکی استخوان جلوگیری کرده و تا سن طبیعی یائسگی ادامه می یابد.
در زمان یائسگی و بروز علائم یائسگی زودرس می توان از مکمل کلسیم و ویتامین D برای پیشگیری از پوکی استخوان استفاده نمود و ورزش را در برنامه روزانه قرار داد.
سیگار و دخانیات را ترک کرد و تغذیه ای سالم را در برنامه غذایی خود گنجاند.
سن یائسگی
با پایان یافتن چرخه قاعدگی یائسگی رخ می دهد.
زنان معمولا در دهه پنجم زندگی خود یعنی در سن ۴۰ تا ۵۰ سالگی و یا در دهه ششم یعنی بالای ۵۰ سالگی یائسه میشوند.
به طور متوسط در ایران زنان از سن ۴۹ سالگی تا ۵۰ سالگی یائسه می گردند و از اولین علائم آن می توان به وجود اختلال در نظم قاعدگی و داشتن گرگرفتگی اشاره کرد.
عوامل موثر بر تغییرات دوران یائسگی
عواملی زیر بر روی تغییرات دوران یائسگی تاثیر می گذارند:
- وجود تنش ها و بحران های عاطفی در فرد
- کم وزنی بسیار شدید
- پر وزنی بسیار شدید
- شیوه زندگی فرد
- عوامل محیطی
- ژنتیک
- استفاده از سیگار و دخانیات
علائم یائسگی
اکثر زنان با نزدیک شدن به یائسگی دچار گرگرفتگی میشوند و گرگرفتگی جزو علائم شایع در میان آنها محسوب میشود.
به طور کلی علائم ناشی از یائسگی به قرار زیر است:
بروز گر گرفتگی
در زمان گر گرفتگی فرد در قسمت صورت و یا بالاتنه خود با حس گرما مواجه شده که بین چند ثانیه تا چند دقیقه و برای چند بار در روز و یا در طول ماه وی را درگیر می کند.
ایجاد تعریق شبانه
گرگرفتگی در خواب باعث تعریق شبانه شده و بروز آن موجب بی خواب شدن و ایجاد خستگی زیاد در فرد میشود.
اختلالات خواب
خانم ها به دلیل بروز تعریق شبانه ناشی از گرگرفتگی خوابشان با مشکل مواجه شده و دچار اختلال در خواب میشوند.
بروز تغییراتی در واژن
داشتن خشکی واژن و وجود حس ناراحتی در زمان برقراری رابطه جنسی، کم شدن میل جنسی و نیاز پیدا کردن به دفع سریع ادرار از دیگر علائم ناشی از یائسگی هستند که در ناحیه واژن رخ می دهد.
وجود لرز در بدن
با تمام شدن گرگرفتگی، فرد با حس لرز و سرما در پا ها و بدن مواجه می گردد.
بروز پیدا کردن تغییرات احساسی در بانوان
یائسگی موجب تغییرات احساسی در بانوان میشود و آنها را با افسردگی خفیف، داشتن نوسانات خلقی و همچنین تحریک پذیری مواجه می کند.
بروز پوکی استخوان
بروز یائسگی زودرس باعث پوکی استخوان در فرد میشود زیرا در دوره یائسگی مواد معدنی داخل استخوان ها چون کلسیم از بین می رود و دلیل آن کاهش استروژن در تخمدان ها است.
علائم پیش از یائسگی
در دوران پیش از یائسگی علائمی در فرد بروز پیدا می کند که به قرار زیر است:
خشک شدن چشم ها
با تغییرات هورمونی رخ داده ممکن است چشم ها دچار خشکی شده و چین و چروک هایی در اطراف آن بروز یابد و بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
ایجاد فراموشی و حواس پرتی
تغییرات هورمونی ایجاد شده باعث فراموشی و حواس پرتی شده و مغز به جای توجه به جزئیات بیرونی، روی بدن فرد تمرکز دارد تا موجب تعادل سیستم هورمونی بدن گردد.
بروز تغییرات اخلاقی
هورمون های بدن با خلق و خوی فرد دارای ارتباطی مستقیم بوده و در این دوره با تغییرات هورمونی خلق و خو نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.
بیشتر شدن اندازه دور کمر
هر چه سن بالا رود وزن نیز افزایش یافته و دور کمر نیز بزرگتر میشود از این رو بهتر است در این دوره حتما ورزش کنید.
بروز خشکی در پوست و ایجاد آکنه
با کم شدن هورمون پروژسترون کلاژن سازی پوست کاهش یافته و پوست نازک و خشک می گردد و در بعضی افراد هم اگزما و اکنه بروز می یابد.
علت ابتلا به یائسگی
زنان با تعدادی تخمک که در داخل تخمدان ذخیره شده متولد میشوند.
از آنجا که هورمون پروژسترون و استروژن توسط تخمدان ها تولید می گردد، وظیفه این هورمون ها تنظیم کردن قاعدگی و انجام تخمک گذاری می باشد.
زمانی که تخمدان ها تخمکی در ماه آزاد نکنند پریودی قطع می گردد. یائسگی رویدادی طبیعی است که با بالا رفتن سن رخ می دهد و باعث پوکی استخوان میشود.
تغذیه در دوران یائسگی
با داشتن تغذیه ای مناسب می توان علائم ناشی از یائسگی را کاهش داد.
در ادامه چند نمونه از مواد غذایی مفید در یائسگی را برای شما عنوان می کنیم:
باید مصرف میوه و سبزیجات را افزایش داد.
ترکیب هورمونی بنام فیتواستروژن در داخل میوه ها و سبزیجات وجود دارد که شبیه استروژن بوده و علائم ناشی از کاهش استروژن را کمی کنترل می کند.
مصرف حبوبات را بیشتر کنید.
حبوبات نیز دارای هورمون فیتواستروژن بوده و باید در برنامه گنجانده شود.
چربی مصرف نکنید.
استفاده زیاد از چربی در یائسگی موجب بروز سرطان سینه میشود.
- مصرف مواد قندی را کاهش دهید.
- ورزش و تحرک خود را بیشتر کنید تا از پوکی استخوان جلوگیری کنید.
- سیگار نکشید.
- کافئین مصرف نکنید و یا مصرف آن را به حداقل برسانید.
